Wanneer ik mijn creatieve trainingen geef, stel ik vaak bij de start de vraag 'Wie is er een perfectionist?' Ongeveer 80-90 % van de aanwezigen (vaak vrouwen), steekt dan trots hun hand op. Wanneer ik dan plagerig zeg 'Get over it', kijken ze me een beetje beduusd aan. Want perfectionisme is toch mijn sterke kant? En het heeft me toch veel gebracht? Maar is dat wel zo? Brengt perfectionisme je wat of kost het je vooral veel?
Wat brengt perfectionisme je ?
In mijn coachingspraktijk komen veel vrouwen die onbewust last hebben van hun perfectionisme. Onbewust, omdat ze vaak niet in de gaten hebben dat perfectionisme hun 'coping mechanisme' is. Het is hun manier geworden om te kunnen omgaan met hun faalangst, depressie of het is een indicatie voor hun controledwang, verslavende gewoonte of eetstoornis. Het onderliggende gevoel is vaak dat je 'NIET GOED GENOEG BENT'.
Dit 'niet goed genoeg zijn' leren we van jongs af aan en overal. Op school, wanneer je niet mee kunt komen met gym, lezen of rekenen. Thuis, als je tot last bent omdat je drukker, introverter of minder goed in leren bent dan je broers of zussen. Op het schoolplein, omdat je dikker, dunner, donkerder of gewoon anders bent dan de rest. Op internet, omdat je gewoon jezelf bent en geen gephotoshopt persoon zonder rimpels, vlekjes, mét volle lippen en Bambi-ogen. Zoals ik in mijn vorige blog al schreef: buitengesloten worden is vanuit ons oerbrein een levensgrote angst. In de oertijd overleefde je het buiten de groep namelijk niet. En dus wil ons brein ons nog steeds niets liever laten geloven dat we werkelijk alles moeten doen om 'erbij te horen'. Dat is geen mentale zwakte, maar ingebakken in onze basisinstellingen. Dat is positief en negatief tegelijk.
Negatief, want in onze informatiemaatschappij is het niet meer bij te benen wat je allemaal moet doen, hebben of zijn om 'erbij te blijven horen'. De neiging ontstaat om naar de buitenwereld het perfecte plaatje te laten zien van dat wat jij denkt dat gewenst is. In je gedrag, je uiterlijk, je keuzes en dus in wie je bent. Dat is heel erg hard werken. Want als je dingen doet die niet van nature bij jou horen, loop je continu op je tenen (of je tandvlees).
Perfectionisme is je ultieme energielek
Je doet dus verschrikkelijk je best om aardig gevonden te worden en erbij te horen. Je meent dat alleen het beste goed genoeg is op school, in je werk of met je uiterlijk. En de grote grap is nu: het gaat allemaal steeds langzamer en slechter. Hoe harder je je best doet om tegen je eigen stroom (natuur) in te zwemmen, hoe meer je lijkt te falen in je eigen ogen. Met als resultaat: 'zie nou wel, ik ben ook niks waard', een sukkel, slome doos of noem maar op. 'Ik kan het nooit goed (genoeg) doen'. Je voelt je leeg, moe en steeds slechter, omdat je van jezelf niet kunt accepteren dat je een mens bent die niet overal even talentvol of goed in kan zijn. Want je bent waarschijnlijk van jongs af aan getraind in hard werken aan je mindere talenten en zwakke plekken. Gelukkig ligt precies hier het punt van inzicht en verandering.
Het leven is een verzameling laddertjes
Ieder mens heeft een 'laddertje' voor elk aspect van zichzelf. Op de ladder van sociaal gedrag sta je misschien hoog op de ladder met een 8 en op de ladder lezen misschien op ladder 3 (want je hebt bijvoorbeeld dyslexie). Dan kun je dus wel getraind worden op die 3, maar heel eerlijk, je beperking zal nooit je talent worden. En het zou beter zijn om je daar ook niet op te focussen, want dat voelt als een continu falen. Wanneer je je op het laddertje 'sociaal gedrag' zou focussen, zou je dit natuurtalent misschien nog wel verder kunnen ontwikkelen naar een 9 of zelfs een 10. Je zelfvertrouwen zal stijgen en je merkt dat het je ook heel weinig energie kost. Sterker nog, wanneer je vanuit je talenten leeft, raak je gemakkelijk in flow en krijg je steeds meer voor elkaar. Je groeit. En daardoor kun je ook gemakkelijker accepteren dat je niet overal even goed in bent. Als je zelfvertrouwen hebt, voel je weinig of geen faalangst. Je focus ligt meer op je kracht, niet op je zwakte.
Berg je lage laddertjes op
Ben jij dus een perfectionist, bedenk je dan dat je jezelf geen dienst bewijst door dingen die je van nature niet goed kunt, toch perfect te willen doen. Wees alleen een perfectionist in je talenten. Want dan kom je in flow, raak je geïnspireerd en groei je naar een betere versie van jezelf. Durf jezelf te zijn en los te laten wat niet (meer) bij jou hoort. Begin met verzamelen van jouw hoge laddertjes en zet de lage laddertjes in de schuur. Dat ruimt echt fantastisch op en geeft je kracht.
Foto @alexandergrey via @unsplash.com